Strona Główna

ROK KOŚCIELNY


WSTĘP
DNI LITURGICZNE
Dzień liturgiczny
Niedziela
Uroczystości, święta i wspomnienia
Dni powszednie
UKŁAD ROKU LITURGICZNEGO
Adwent
Okres Narodzenia Pańskiego
Wielki Post
Triduum Paschalne
Okres Wielkanocny
Okres Zwykły
WYKAZ ŚWIĄT NAKAZNYCH
TABELA ŚWIĄT RUCHOMYCH

WSTĘP

   Rok Kościelny nie różni się od roku obliczeniowego ilością dni. Różni go filozofia przeżywania.
   Nowy rok kościelny, liturgiczny rozpoczyna się od pierwszej niedzieli Adwentu, a kończy na sobocie trzydziestego czwartego tygodnia zwykłego. Rok liturgiczny obejmuje Adwent, okres Bożego Narodzenia, czas Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego oraz najdłużej trwający okres zwykły.Przeto, zawiera on całą historię odkupienia człowieka: począwszy od oczekiwania, poprzez zwiastowanie, nadejście, działalność, śmierć, powrót i, na koniec, nowe życie.
   Różne okresy roku liturgicznego, zgodnie z tradycją, Kościół obchodzi przez pouczenia, modlitwy, uczynki pokutne i dzieła miłosierdzia. Na nas katolików, nasza wiara nakłada szczególne obowiązki. Daje temu wyraz Kościół w swoich dokumentach. Osobliwie, zostało to zaakcentowane w Objaśnieniu Kongregacji Nauki Wiary "DOMINUS IESUS" z dnia 6-go sierpnia 2000 r.(v. ex.)
   Podstawową jednostką roku kościelnego jest dzień liturgiczny.

DNI LITURGICZNE

 * Dzień liturgiczny

   Każdy dzień roku liturgicznego jest uświęcony przez liturgiczne czynności wiernych, zwłaszcza przez Ofiarę Eucharystyczną i Liturgię godzin. Dzień liturgiczny trwa od północy do północy. Ważne jest wiedzieć,że obchód niedzieli i uroczystości rozpoczyna się wieczorem dnia poprzedniego.

 * Niedziela

   Pierwszym historycznie dniem świątecznym chrześcijan jest niedziela, nazywana dniem Pańskim. W tym dniu Kościół obchodzi misterium paschalne, zgodnie z tradycją apostolską, wywodzącą się od samego dnia Zmartwychwstania Chrystusa.
   Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego mają pierwszeństwo przed wszystkimi świętami Pańskimi i wszystkimi uroczystościami.    Uroczystości wypadające na te niedziele przenosi się na następujący po nich poniedziałek, chyba że zbieżność zachodzi w Niedzielę Palmową albo w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego.
   W zasadzie wyklucza się wyznaczenie na niedziele innego obchodu.

Są jednak wyjątki:

- W niedzielę w czasie oktawy Narodzenia Pańskiego obchodzi się święto Świętej Rodziny;

- W niedzielę po Święcie Objawienia (6-go stycznia) obchodzi się święto Chrztu Pańskiego;

- W niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego obchodzi się uroczystość Najświętszej Trójcy;

- W ostatnią niedzielę zwykłą obchodzi się uroczystość Jezusa Chrystusa, króla Wszechświata


 * Uroczystości, święta i wspomnienia

    Obchody liturgiczne, w zależności od rangi, jaką im nadaje Kościół, dzielą się na uroczystości, święta i wspomnienia.

- Uroczystości zalicza się do dni głównych. Ich obchód rozpoczyna się w dniu poprzednim od pierwszych Nieszporów. Niektóre uroczystości rozpoczynają się Mszą wigilijną. Odprawiana jest ona wieczorem w dniu poprzedzającym uroczystość. Obchód największych uroczystości: Zmartwychwstania i Narodzenia Pańskiego trwa przez osiem dni. Dlatego, noszą one nazwę "oktawy"

- Święta obchodzi się w granicach dnia naturalnego. Przeto nie mają one pierwszych Nieszporów, chyba że wypadają w niedziele zwykłe albo w niedziele okresu Narodzenia Pańskiego.

- Wspomnienia dzielą się na obowiązkowe i dowolne. Ich obchód realizuje się zgodnie obchodem liturgicznym dnia powszedniego, wg norm zawartych w Ogólnym wprowadzeniu do Mszału rzymskiego i do Liturgii godzin. Wspomnienia obowiązkowe, które wypadają na dni Wielkiego Postu, można obchodzić tylko jako wspomnienia dowolne. Jeżeli w jednym dniu wpisano w kalendarzu kilka wspomnień dowolnych, można obchodzić tylko jedno z nich, a inne się opuszcza.

- W soboty zwykłe, w które nie wypada wspomnienie obowiązkowe, można obchodzić wspomnienie dowolne Najświętszej Maryi Panny.

 * Dni powszednie

Dni tygodnia następujące po niedzieli nazywa się dniami powszednimi. Są one obchodzone w różny sposób, zależnie od stopnia ich ważności:

- Środa Popielcowa i dni Wielkiego Tygodnia od Wielkiego Poniedziałku do Wielkiego Czwartku włącznie mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi dniami liturgicznymi.

- Dnie powszednie Adwentu od dnia 17 do dnia 24 grudnia włącznie oraz wszystkie dnie powszednie Wielkiego Postu mają pierwszeństwo przed wspomnieniami obowiązkowymi.

- Inne dnie powszednie ustępują uroczystościom i świętom, a ich elementy uwzględnia się we wspomnienia.

UKŁAD ROKU LITURGICZNEGO

Adwent

   Adwent rozpoczyna się pierwszymi Nieszporami pierwszej Niedzieli Adwentu i trwa do pierwszych Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego 25 grudnia. Zgodnie z tym, co napisano wyżej, kończy się więc wieczorem 24 grudnia. Trwa od 23 do 28 dni i obejmuje 4 kolejne niedziele.
Niedziele Adwentu mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi obchodami liturgicznymi, nawet tymi w randze uroczystości. Pierwsza Niedziela Adwentu przypomina nam o obietnicy powtórnego przyjścia Jezusa, druga i trzecia mówią o postaci św. Jana Chrzciciela. Ostatnia, IV Niedziela Adwentu skupia naszą uwagę na osobie Matki Bożej.
W czasie Adwentu przypada zawsze jedna uroczystość - 8 grudnia obchodzimy uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Okres Narodzenia Pańskiego

   Zaczyna się on od pierwszych Nieszporów uroczystości Narodzenia Pańskiego (wieczorem 24 grudnia) i trwa do niedzieli Chrztu Pańskiego, tj. niedzieli po Objawieniu Pańskim ( ŚwiętoTrzech Króli - 6-go stycznia). Jak napisano wyżej, uroczystość Narodzenia Pańskiego ma własną oktawę i trwa do 1-go stycznia.

 * W dzień 26 grudnia obchodzi się święto św. Szczepana, pierwszego męczennika;
 * 27 grudnia obchodzi się święto św. Jana, Apostoła i Ewangelisty;
 * 28 grudnia obchodzi się święto świętych Młodzianków;
 * Dnie od29 do 31 grudnia są dniami oktawy Narodzenia Pańskiego.
 * W niedzielę przypadającą w oktawie Narodzenia Pańskiego obchodzi się święto Świętej Rodziny: Jezusa, Maryi i Józefa
 * 1-go stycznia, w ostatnim dniu oktawy, przypada uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi.

   Niedziela między 2 a 5 stycznia to II Niedziela po Narodzeniu Pańskim. 6-go stycznia obchodzi się uroczystość Objawienia Pańskiego (Świeto Trzech Króli). Niedziela po tym święcie to święto Chrztu Pańskiego, które kończy okres Narodzenia Pańskiego.

Wielki Post

   Wielki Post trwa 40 dni i rozpoczyna się zawsze w Środę Popielcową. Jej data zależy od daty uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego. W Środę Popielcową kapłani na znak pokuty i umartwienia posypują nasze głowy popiołem. Do dobrego przeżycia tego czasu pomagają nam modlitwa, post i jałmużna. W niedziele Wielkiego Postu odprawiane są Gorzkie Żale, a w piątki - nabożeństwa Drogi Krzyżowej. W tym okresie w liturgii nie odmawia się hymnu "Chwała na wysokości Bogu", "Ciebie, Boże, chwalimy" oraz aklamacji "Alleluja".
Wspomnienia obowiązkowe, przypadające w czasie Wielkiego Postu, można obchodzić jedynie jako wspomnienia dowolne. W tym czasie obchodzimy ponadto:

 * 4 marca - święto św. Kazimierza, królewicza
 * 19 marca - uroczystość św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny
 * 25 marca - uroczystość Zwiastowania Pańskiego

   Do okresu Wielkiego Postu nie wlicza się sześciu niedziel, będących - jak w ciągu całego roku - bardziej radosnymi wspomnieniami Zmartwychwstania. Ostatnia niedziela Wielkiego Postu jest nazywana Niedzielą Męki Pańskiej (Niedzielą Palmową). Rozpoczyna ona okres Wielkiego Postu - czasu bezpośrednio poprzedzającego Święte Triduum Paschalne - święta wielkanocne. Wielki Post kończy się w Wielki Czwartek przed sprawowaną wieczorem Mszą Wieczerzy Pańskiej.

ŚWIĘTE TRIDUUM PASCHALNE

   Rozpoczyna się ono od Mszy Wieczerzy Pańskiej, sprawowanej wieczorem w Wielki Czwartek, ma swoje centrum w najbardziej uroczystej z liturgii - liturgii Wigilii Paschalnej w Wielką Noc, a kończy II Nieszporami uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego.
Te trzy dni stanowią jeden wspólny obchód liturgiczny; żadna z liturgii tych dni nie kończy się błogosławieństwem czy rozesłaniem. Kościół w sposób szczególny trwa w tym czasie przy Chrystusie, kontemplując tajemnicę Jego męki, śmierci i zwycięskiego powstania z martwych. Przeto, Święta wielkanocne zaczynają się wieczorem w Wielki Czwartek.

Okres Wielkanocny

   Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego jest obchodem ruchomym Wyznacza się ją na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Stanowi ona I Niedzielę Wielkanocną. Przez kolejnych 8 dni trwa oktawa uroczystości Zmartwychwstania. Jej ostatnim dniem jest II Niedziela Wielkanocna, czyli Miłosierdzia Bożego. Dni oktawy mają rangę uroczystości Pańskich.

   Przez 50 dni po uroczystości Zmartwychwstania trwa Okres Wielkanocny, w którym Kościół raduje się ze zwycięstwa Chrystusa. W kościele obok ołtarza stoi paschał, baranek wielkanocny, figura Jezusa Zmartwychwstałego oraz krzyż z czerwoną stułą.
Czterdziestego dnia po Zmartwychwstaniu Pańskim, zawsze w czwartek, obchodzi się uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. W Polsce od 2003 r. jest ona przeniesiona na następującą po tym czwartku niedzielę - a więc na VII Niedzielę Wielkanocną. Dni powszednie po tej uroczystości aż do następnej soboty włącznie stanowią czas przygotowania i oczekiwania na Zesłanie Ducha Świętego - Pięćdziesiątnicę. Ta uroczystość kończy Okres Wielkanocny.

   Dni powszednie od poniedziałku po II Niedzieli Wielkanocnej do soboty przed uroczystością Zesłania Ducha Świętego włącznie przyjmują wszystkie obchody liturgiczne wyższej rangi (wspomnienia dowolne i obowiązkowe, święta i uroczystości). W ciągu tych 50 dni radości przypada wiele ważnych świąt i uroczystości:

 * 23 kwietnia - uroczystość św. Wojciecha, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski
 * 25 kwietnia - święto św. Marka, Ewangelisty
 * 29 kwietnia - święto św. Katarzyny Sieneńskiej, dziewicy i doktora Kościoła, patronki Europy
 * 3 maja - uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, głównej Patronki Polski
 * 6 maja - święto świętych Apostołów Filipa i Jakuba
 * 8 maja - uroczystość św. Stanisława, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski
 * 14 maja - święto św. Macieja, Apostoła
 * 16 maja - święto św. Andrzeja Boboli, kapłana i męczennika, patrona Polski
 * 31 maja - święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Okres Zwykły w ciągu roku

   Oprócz okresów mających własny charakter w roku liturgicznym pozostaje 33 lub 34 tygodnie. W tym czasie obchodzi się misterium Chrystusa w jego pełni, zwłaszcza w niedziele. Okres Zwykły składa się z dwóch części: pierwsza rozpoczyna się w poniedziałek po święcie Chrztu Pańskiego i trwa do wtorku przed Środą Popielcową (obejmuje około 4-6 tygodni). Powtórnie Okres Zwykły zaczyna się w poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego i kończy przed I Nieszporami I Niedzieli Adwentu. W ostatnią niedzielę roku liturgicznego obchodzi się uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata.

W Okresie Zwykłym obchodzi się m.in. następujące święta i uroczystości:

 * 25 stycznia - święto Nawrócenia św. Pawła, Apostoła
 * 2 lutego - święto Ofiarowania Pańskiego
 * 14 lutego - święto świętych Cyryla, mnicha, i Metodego, biskupa, patronów Europy
 * 22 lutego - święto Katedry św. Piotra, Apostoła
 * poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego - święto Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła
 * niedziela po Zesłaniu Ducha Świętego - uroczystość Najświętszej Trójcy
 * czwartek po uroczystości Najświętszej Trójcy - uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
 * piątek po drugiej niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego - uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa
 * 24 czerwca - uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela
 * 29 czerwca - uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła
 * 3 lipca - święto św. Tomasza, Apostoła
 * 11 lipca - święto św. Benedykta, opata, patrona Europy
 * 23 lipca - święto św. Brygidy, zakonnicy, patronki Europy
 * 25 lipca - święto św. Jakuba, Apostoła
 * 6 sierpnia - święto Przemienienia Pańskiego
 * 9 sierpnia - święto św. Teresy Benedykty od Krzyża, dziewicy i męczennicy, patronki Europy
 * 10 sierpnia - święto św. Wawrzyńca, diakona i męczennika
 * 15 sierpnia - uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
 * 24 sierpnia - święto św. Bartłomieja, Apostoła
 * 26 sierpnia - uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej
 * 8 września - święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
 * 14 września - święto Podwyższenia Krzyża Świętego
 * 18 września - święto św. Stanisława Kostki, zakonnika, patrona Polski
 * 21 września - święto św. Mateusza, Apostoła i Ewangelisty
 * 29 września - święto świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała
 * 18 października - święto św. Łukasza, Ewangelisty
 * 28 października - święto świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
 * ostatnia niedziela października - uroczystość rocznicy poświęcenia własnego kościoła
 * 1 listopada - uroczystość Wszystkich Świętych
 * 2 listopada - wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych
 * 9 listopada - święto rocznicy poświęcenia Bazyliki Laterańskiej
 * 30 listopada - święto św. Andrzeja, Apostoła

ŚWIĘTA NAKAZANE

   Zgodnie z kanonem 1247 Kodeksu Prawa Kanonicznego w niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane, wierni są zobowiązani uczestniczyć we mszy świętej oraz powstrzymać się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci, przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu oraz korzystanie z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego. W Polsce świętami nakazanymi są:

 * Wszystkie niedziele roku
 * Wielkanoc (święto ruchome)
 * Boże Narodzenie (25 grudnia)
 * Objawienie Pańskie (popularnie zwane świętem TrzechKróli - 6 stycznia)
 * Wniebowstąpienie Pańskie (święto ruchome) - od 2003 roku uroczystość została przeniesiona na 7. Niedzielę Wielkanocną
 * Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej (popularnie znane jako Boże Ciało - święto ruchome)
 * Świętej Bożej Rodzicielki Maryi (Nowy Rok - 1 stycznia)
 * Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia)
 * Uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada)

Tabela świąt ruchomych oraz rozkład cyklów niedzielnych i powszednich
Rok Pański Cykl niedzielny2 Cykl powszedni3 Popielec4 Wielkanoc Wniebowstąpienie5 Zesłanie Ducha Świętego Ciała i Krwi Pańskiej Pierwsza niedziela Adwentu
1999 A I 17 II 4 IV 13 V 23 V 3 VI 28 XI
2000 B II 8 III 23 IV 1 VI 11 VI 22 VI 3 XII
2001 C I 28 II 15 IV 24 V 31V 14 VI 2 XII
2002 A II 13 II 31 III 9 V 19 V 30 V 1 XII
2003 B I 5 III 20 IV 29 V 8 VI 19 VI 30 XI
2004 C II 25 II 11 IV 20 V 30 V 10 VI 28 XI
2005 A I 9 II 27 III 5 V 15 V 26 V 27 XI
2006 B II 1 III 16 IV 25 V 4 VI 15 VI 3 XII
2007 C I 21 II 8 IV 17 V 27 V 7 VI 2 XII
2008 A II 6 II 23 III 1 V 11 V 22 V 30 XI
2009 B I 25 II 12 IV 21 V 31 V 11 VI 29 XI
2010 C II 17 II 4 IV 13 V 23 V 3 VI 28 XI
2011 A I 9 III 24 IV 2 VI 12 VI 23 VI 27 XI
2012 B II 22 II 8 IV 17 V 27 V 7 VI 2 XII
2013 C I 13 II 31 III 9 V 19 V 30 V 1 XII
2014 A II 5 III 20 IV 29 V 8 VI 19 VI 30 XI
2015 B I 18 II 5 IV 14 V 24 V 4 VI 29 XI
2016 C II 10 II 27 III 5 V 15 V 26 V 27 XI
2017 A I 1 III 16 IV 25 V 4 VI 15 VI 3 XII
2018 B II 14 II 1 IV 10 V 20 V 31 V 2 XII
2019 C I 6 III 21 IV 30 V 9 VI 20 VI 1 XII
2020 A II 26 II 12 IV 21 V 31 V 11 VI 29 XI





























































Objaśnienia:

1. Rok liturgiczny rozpoczyna się w pierwszą niedzielę Adwentu.

2. Podany cykl niedzielny i powszedni Czytań Mszalnych obowiązuje w danym roku od 1 stycznia do soboty przed 1 niedzielą Adwentu oraz poprzednim od 1 niedzieli Adwentu.

3. Cykl niedzielny i powszedni związany jest z czytaniami przeznaczonymi na dany dzień. W uzasadnionych okolicznościach istnieje jednak możliwość wyboru innych czytań - np. ze względu na święto patronalne lub dopasowanie treści do szczególnych okoliczności.

4. Data Środy Popielcowej ważna jest ze względu na określenie początku okresu Wielkiego Postu. Nie należy jednak wyciągać fałszywego wniosku, jakoby umieszczenie w powyższym kalendarzu świadczyło o równej randze tego dnia z innymi świętami i uroczystościami. Jest to dzień powszedni wyróżniony.
5. Wniebowstąpienie obchodzone jest w czwartek 40 dni po Wielkanocy (czyli w 6 tygodniu okresu wielkanocnego) lub w następną, 7 niedzielę Wielkanocy. Jest to zależne od decyzji Episkopatu danego kraju. Obecnie w Polsce Wniebowstąpienie obchodzone jest w 7 niedzielę wielkanocną, czyli o 3 dni później, niż wskazano w ww. tabeli.


x. Zbigniew Bartosiewicz AD 2008
Proboszcz Parafii Rzymsko Katolickiej
pw. Matki Bożej Bolesnej
w Strudze
Powrót do początku strony

Niech Będzie Pochwalony Jezus Chrystus!