Strona Główna

Struga

wieś w gminie Stare Bogaczowice

w powiecie wałbrzyskim

Opracowanie: Tadeusz Kalicki

(+ 23 X 2011)

I. Dawne nazwy wsi

Dawne nazwy wsi Struga: 1290 - Adellwngesbach, 1349 - Adelungisbach, 1667 - Adelsbach, 1726 - Nieder Adelsbach oraz Ober Adelsbach, w roku 1945 - Strumyk a w końcu w roku 1947- nazwa obecna Struga.

II. Położenie wsi.

Struga to typowa śląska wieś łańcuchowa, ciągnąca się na długości około 2 km wzdłuż doliny rzeki Czyżynki, na wysokości 375 - 425 m. n.p.m.
Przed wojną wieś znacznie ludniejsza niż obecnie. Niegdyś w latach 20- tych 40- tych XX wieku, na terenie wsi mieszkało ponad 1200 osób, obecnie liczba ta nie przekracza 850 osób.
Położenie wsi niezwykle malownicze, jako że sąsiaduje i z Górami Wałbrzyskimi od południowego zachodu, jak i z Pogórzem Wałbrzyskim od północnego wschodu.
Od wschodu, w bezpośrednim sąsiedztwie wsi znajdują się szczyty Pogórza Wałbrzyskiego, Sas - 515 m oraz Wzgórze Ułańskie- 466 m. a od zachodu wzniesienia Gór Wałbrzyskich, Węgielnik - 621 m oraz Strumycka Góra. Przez wieś przechodzi droga krajowa nr. 375 z Wałbrzycha przez Szczawno Zdrój - Strugę do Starych Bogaczowic i dalej do Dobromierza.
W chwili obecnej wieś typowo rolnicza, ale posiada duże atuty by zostać również miejscowością letniskową.

III. Historia miejscowości.

Nieudokumentowana źródłowo historia Strugi, określa jej powstanie nawet na początek XIII wieku. Należała zgodnie z przekazem do dostojnika dworu księcia Henryka Brodatego, von Adelsbach. Od jego imienia pozostała późniejsza nazwa miejscowości. Pod koniec XIII wieku we wsi funkcjonowało już wolne sołectwo. W roku 1305, Struga jest już wymieniana w Liber Fundationis Episcopatus Wratislavientis, jako wieś z kościołem. W bardzo słabo udokumentowanych źródłach pisemnych, jako właścicieli tutejszych dóbr wymienia się w połowie XIV wieku, Franczko i Guntera ze Strugi a w 1366 roku wymieniany jest niejaki Heinrich von Busewi, posiadający sołectwo i tutejszą karczmę.
W roku 1377, kiedy wieś była już znaczną posiadłością z kościołem i folwarkiem, majątek obejmuje rycerz Ulrich von Schoff, którego wymienia się wraz małżonką Elizabeth, jako fundatora ołtarza do kościoła parafialnego. Tenże wolny pan był jednocześnie właścicielem pobliskich dóbr, w tym również Wałbrzycha, który zapewne jego staraniem z wsi stał się miasteczkiem, wymienianym w 1426 roku.
Od roku 1400, Struga jest własnością Ulricha von Czettritza, pana z Cisów, który zmarł w roku 1450 roku i pochowany w ufundowanym przez siebie kościele w Wałbrzychu. Tu należy zwrócić uwagę, że Czettritzowie to bardzo popularna szlachta na Dolnym Śląsku, tworząca kilka linii rodowych. Po śmierci Ulricha von Czettritza, majątkiem zarządza Heinz (Jan) von Czettritz a ten niestety nie mając męskiego potomka, zmuszony był dobra lenne pozostawić w gestii króla czeskiego.
I tak w imieniu króla, starosta księstwa świdnickiego Hans von Colditz, sprzedaje dobra Strugi wraz z innymi posiadłościami właścicielowi Książa - Hansowi von Czettritz.
W roku 1519 majątek Czettritzów został podzielony na dwa domy: Nowy Dwór i Strugę, do której należał również klucz dóbr Czarnego Boru. Od roku 1541 Struga jest własnością Georga (Jerzego) von Czettritza a ten z kolei przekazał ją synowi Abrahamowi von Czettritzowi. Jemu przypisuje się wprowadzenie w roku 1545 urbarza dla wsi. Po nim wieś dziedziczy jego syn,również Abraham, umieszczający w swym podpisie przydomek von Adelsbach. Jest on posiadaczem majątków: Struga Górna i Dolna, Lubomin, Cieszów wraz ruiną zamku Cisy, dolna część Boguszowa, Gorce oraz majątek Wilberg. W roku 1586 Abraham von Czettritz Adelsbach, żeni się z Magdaleną von Ratschin. Posiadają sześcioro dzieci. Abraham von Czettritz umiera w 1598 roku, w wieku 38 lat i pochowany został w kościele w Strudze a majątek przechodzi w ręce spadkobierców, synów Abrahama, Henryka Noach i Jana Jerzego. Henryk Noach pobiera nauki w Jenie i Strassburgu, ale w roku 1617 powraca do kraju. W roku 1619 żeni się z Zuzanną von Gellhorn i wraz z małżonką mieszkają w Strudze. Henryk Noach umiera w sierpniu 1625 roku w wieku 32 lat, pozostawiając dwie córki. Jedna z córek umiera w tym samym roku, co ojciec. Wdowa po Henryku Noach przenosi się do Świdnicy. Dobra przejmuje jego brat Jan Jerzy Czettritz, ożeniony w roku 1623 z Katarzyną von Czettritz Neuhaus, i zamieszkuje w Strudze. W roku 1626, dobra ze Strugą, oddaje w zastaw swojej szwagierce Zuzannie von Gelhorn, która ponownie wychodzi za mąż w roku 1665, za barona Sauermanna. W czasie wojny trzydziestoletniej dobra zostały katastrofalnie zadłużone i w tej sytuacji Jan Jerzy, aby wyjść z tarapatów postanawia, podzielić majątek. Górną Strugę, Lubomin, Gorce, dolną część Boguszowa, odstępuje żonie swojego brata, Zuzannie von Sauermann z domu Gellhorn, natomiast Dolną Strugę i Cieszów z zamkiem Cisy, przekazuje swojej żonie Katarzynie. Przed śmiercią Katarzyna von Czettritz, dobra swoje Dolną Strugę i Cieszów, zapisuje w testamencie swojemu bratu Henrykowi von Czettritz Neuhaus a także swojemu mężowi, pod warunkiem, że się nie ożeni. Jan Jerzy ożenił się wprawdzie po raz drugi z Anną Urszulą von Reibnitz, ale z tego małżeństwa nie było męskiego spadkobiercy. Tak, więc na Janie Jerzym kończy się linia Czttritzów ze Strugi.
Przed wojną trzydziestoletnią, Struga przechodzi transformację wyznaniową. Większość mieszkańców przechodzi do kościoła luterańskiego.
Po wojnie nastąpiła redukcja kościołów luterańskich i tak zwrócono w 1654 roku katolikom kościół w Strudze, choć po prawdzie w wyniku reformacji, we wsi katolików już nie było.
W roku 1670 po śmierci Jana Jerzego, Dolna Struga i Cieszów przechodzą zgodnie z testamentem Katarzyny von Czettritz, w ręce jej brata Henryka Czettritz Neuhaus a ten z kolei dobra powyższe przekazuje swojej córce Marii Katarzynie von Bibran Moldlau z domu Czettritz. Ta, po śmierci swego męża barona Sigmunda Heinricha von Bibran, zamieszkała w Strudze i tu zmarła w 1718 roku. Została pochowana w tutejszym kościele. Po jej śmierci majątek obejmujący Strugę, Biały Kamień, Cieszów a także od roku 1682 Wałbrzych, przeszedł w ręce jej młodszej córki, baronowej Sophie Henriette von Bibran. Kiedy Sophie Henrietta wyszła za mąż za hrabiego Rzeszy von Solberg-Stolberg, wówczas to małżeństwo zapoczątkowało nową linię rodową właścicieli Strugi, którzy mieli majątki w Niemczech i na Śląsku.
W tym czasie Struga podzielona na dwie części, należała do dwóch właścicieli. Strugę Górną w roku 1694 wykupił Hans Karl von Seher - Thos z Konar, po nim majątek przejął spadkobierca Johann Karl von Seher- Thos.
Od roku 1733 Struga Górna należy do spadkobierców Christiana von Kluge a od roku 1765 obie Strugi są w rękach rodziny von Kluge. Wartość majątku wynosiła: Struga Dolna - 18223 talarów, Struga Górna -8670 talarów. W obu częściach mieszkało 63 kmieci, 35 zagrodników, 27 chałupników. Spadkobiercy von Kluge sprzedają majątek Strugi, Karlowi Ferdynandowi von Seher - Thos a po jego śmierci majątek przeszedł w ręce baronowej Eleonory von Seher - Thos, małżonki generała von Prittwiza.
W roku 1779 Struga w obu częściach jest własnością Karoliny Sophie Tugenreich von Hohendorf, z domu Lieres.
W dniu 15 maja 1807 w południe, w pobliżu wsi dochodzi starcia tysiącosobowego oddziału pruskiego mjr. Karla von Lotshina ze ścigającym go oddziałem francuskim pod dowództwem gen. brygady Charlesa Lefebre'a. W oddziale francuskim biegiem przypadku, znalazł się pułk polskich lansjerów Legii Polsko - Włoskiej z dowódcą mjr. Piotrem Świderskim. Niezwykle skuteczna szarża doświadczonych ułanów polskich, przyniosła pełne zwycięstwo nad Prusakami. W efekcie do niewoli dostało się 30 oficerów, 800 żołnierzy i sam mjr Lotshin. Bitwa ta została upamiętniona przez Stefana Żeromskiego na kartach "Popiołów".
W roku 1825, wieś nadal składająca się z dwóch części, należy do barona Karla von Richthofena, ale od 1840 roku należy już do starosty wałbrzyskiego Leopolda von Ziethen.
W tym czasie Struga jest dużą wsią, z zamkiem, kościołem katolickim, szkołą ewangelicką. Struga Dolna liczyła 82 domy a w Strudze Górnej było 37 domów. Ponadto w Strudze Grn. był folwark, gorzelnia, młyn wodny, 10 warsztatów płócienniczych, 5 warsztatów rzemieślniczych oraz karczma. W pobliżu Strugi, od strony zamku Cisy, biło cenione źródło z wodą mineralna o nazwie "Zeiskenpflütze".
W roku 1870 majątek całej Strugi o wielkości 1893 morgi (1095 ha) z rocznym dochodem2070 talarów, należał do kupca wrocławskiego Marcusa Schottkändera.
Struga stała się atrakcyjną wioską dla turystów i kuracjuszy ze Szczawna Zdroju, wędrujących do zamku Cisy. Tu odpoczywali, zjadali posiłek a nawet korzystali z noclegu.
Wieś stawała się atrakcyjnym miejscem letniskowym.
Po wojnie sytuacja znacznie się zmieniła. W zespole pałacowo-folwarcznym zlokalizowano PGR, przestały działać gospody, upadła funkcja letniskowa. Opuszczony pałac zaczął popadać w ruinę.

IV. Zabytki Strugi

Dość ciekawa jest zabudowa wsi Struga w zachowanym pierwotnym układzie przestrzennym, godne uwagi są domy mieszkalne z zapleczem gospodarczym pochodzące z połowy lub z końca XIX wieku, ale do najciekawszych zabytków wsi, należy kościół oraz dawny pałac tutejszych właścicieli Strugi.

A. Kościół Matki Boskiej Bolesnej

Do niedawna kościół w Strudze był kościołem filialnym Parafii Matki Bożej Wniebowziętej w Szczawnie Zdroju, ale od roku 1988 na mocy dekretu Biskupa Wrocławskiego ks. Kardynała Henryka Gulbinowicza, Struga posiada własną parafię.
W miejscu gdzie obecny kościół, w roku 1305 wzmiankowany był pierwotny kościół, zapewne drewniany gotycki. Obecny pochodzi z roku 1532, choć niewykluczone, że stoi na fundamentach kościoła średniowiecznego. Kościół kilkakrotnie poddano pracom remontowym, które w zasadzie nie zmieniły ani sylwetkę ani zasadniczej funkcji budowli. Remontowano kościół w XVIII wieku, w latach 1860, 1930 oraz 1965-69 kiedy usunięto empory.
Podobnie jak inne, dolnośląskie kościółki wiejskie, tak i ten posiada jedną prostokątną nawę z prostokątnym nieco węższym prezbiterium oraz przylegającą zakrystią. Kościół jest orientowany, pozbawiony wieży, której nigdy nie było, nakryty dachami dwuspadowymi.
Okna kościoła prostokątne z opaskami, jedynie w prezbiterium okno lekko ostrołukowe, zablendowane. Wyposażenie kościoła bardzo skromne. Jest tu późnogotycka figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI wieku, konserwowana 1967 roku, barokowe obrazy olejne z XVIII wieku, Droga Krzyżowa z XX wieku oraz barokowe organy pochodzące z przełomu XVII/XVIII wieku. Podziwiać można renesansowe epitafia, dobroczyńców tutejszego kościoła a jednocześnie byłych właścicieli tutejszego majątku.
Kościół niegdyś otoczony był murem, który dziś zachował się od strony północno wschodniej oraz od południa. Zachowała się w murze brama z dzwonnicą, prawdopodobnie z 1532 roku, przebudowana w XVIII wieku, co sugeruje, że dawny kościół był miejscem obronnym a przynajmniej miejscem ostatniego schronienia.
Poniżej kościoła przy drodze od strony południa, zachowała się niewielka kaplica z końca XIX wieku, której obecna nazwa brzmi kaplica Matki Bożej Anielskiej.

B. Zespół pałacowy

Wzmianki historyczne podają, że budowla pałacowa w Strudze powstała zapewne w latach 1545-1585, gdy właścicielem Strugi był Abraham von Czettritz. Według Mirosława Przyłęckiego, pałac w Strudze powstał w XVI wieku jako dwór obronny, a w czasie przebudowy w XVIII wieku, nadano mu cechy rezydencjonalne. Z dokumentów archiwalnych wynika, że fasada pałacu miała zdobienia malarskie i sgraffitowe.
W roku 1957 zespół P.P. P.K.Z z Warszawy wykonał dokładny pomiar inwentaryzacyjny obiektu z rozpoznaniem niektórych cech architektonicznych.
Wynika, więc że pałac powstał na bazie murów ceglano kamiennych z przewagą jednak kamienia. Niewykluczone, że część materiałów pochodzi z rozbiórki zamku Cisy. Potwierdzają to niektóre dokumenty. W wieku XVII i około roku 1730, pałac rozbudowano i co za tym idzie powiększono. Również pałac wielokrotnie remontowano, w tym w latach 1971- 73, 1974- 79 oraz pod koniec XX wieku.
Jest to obiekt czteroskrzydłowy, trzy kondygnacyjny, z wewnętrznym dziedzińcem, niegdyś arkadowym. Nad wschodnią częścią pałacu skrzydła północnego, znajduje się w dachu niewielka ośmioboczna wieżyczka. Dach mansardowy pokryty dachówką karpiówką, pośrodku nad elewacją frontową, z akcentującą facjatą.
W osi elewacji frontowej, znajduje się skromny, główny portal wejściowy, prowadzący przez sień na niewielki dziedziniec wewnętrzny. Wejście flankują ukośne pilastry, dźwigające balkon z żelazną ażurową balustradą. Sam balkon flankowany jest na przedłużeniu pilastrów dwoma obeliskami i kamiennymi wazonami. Otwór portalowy zamyka odcinek spłaszczonego profilowanego łuku, opartego na dwóch kroksztynach w formie wolut. Nad wejściem znajduje się kamienny kartusz herbowy małżeństwa von Kluge a w zwieńczeniu portalu, nad oknem balkonowym, fryz z ośmioma tablicami herbowymi.
Herby te prezentują rody, od lewej: Reibnitz, Bischofsweder, Nimptsh, Schaffgotsh, Műhlheim, Schönburg, Czettritz, Dohna. Ten porządek herbów nieco się kłóci z przyjętą tradycją, jako że portal pochodzi z czasów Abrahama von Czettritz, więc pośrodku powinien być herb Abrahama von Czettritz i jego żony Marii von Nimptsh.
Rozbudowa pałacu miała miejsce prawdopodobnie około roku 1565, o czym świadczy data wyciosana na trzonie kolumny w sali północnej skrzydła zachodniego. Najstarsze elementy pałacu znajdują się w części wschodniej budowli. W północnej części skrzydła wschodniego, zachowały się ślady otworów strzelniczych, od zewnątrz obecnie zamurowanych. W tej najstarszej części, w ścianach parteru można dostrzec niezwykle grube ściany i pomieszczenie sklepione, które stanowiło izbę dawnej wieży. Na wyższych kondygnacjach wieża została przebudowana. W grubości wieży w południowym murze, od strony wewnętrznej znajdują się kręte schody drewniane, prowadzące aż na strych.
Renesansowe obramienia okienne zachowały się jedynie w otworach okiennych wieżowej klatki schodowej wewnątrz dziedzińca. W innych otworach w tym drzwiowych, łatwo możemy się dopatrzyć ślady barokizacji w postaci opasek uszatych. Z okresu barokizacji pochodziły kominki oraz stiukowe dekoracje sufitów w sali z kolumnami.
Z barokowej przebudowy pochodzi stojąca opodal oficyna.
W zachodnim pomieszczeniu skrzydła południowego, znajduje się strop kasetonowy, który jest XIX-wieczna kopią stropu renesansowego. Oryginalny fragment stropu renesansowego można jeszcze podziwiać w pomieszczeniu I-szego piętra nad sienią. Jest to fragment stropu, przeniesiony ze skrzydła południowego, z zachowanymi elementami kasetonowymi, z deskami malowanymi w ornamencie roślinnym. Niektóre elementy dekoracyjne są domalowane.
Obok pałacu stoi dwuskrzydłowa oficyna mieszkalno gospodarcza z XVIII wieku, nakryta dachem mansardowym. Elewacje obiektu rozczłonkowują i nieco ożywiają lizeny oraz opaski okienne. W części gospodarczej oficyny, w przyziemiu od strony podwórza znajduje się podcień. Pałac otoczony jest parkiem krajobrazowym z XVIII wieku, zmieniony nieco w wieku XIX.
Dzięki działaniom Agencji Rolnej Skarbu Państwa we Wrocławiu, pałac pod koniec XX wieku został w miarę dobrze zabezpieczony przed niszczącą penetracją wód opadowych. Odbudowana została więźba dachowa i wykonano pokrycie dachowe ceramiczne. Po zabezpieczeniu obiektu, w drodze ogłoszonego przetargu, w roku 2001 pałac został sprzedany osobom prywatnym. Jak donosiła lokalna prasa, nowi gospodarze mieli w drodze adaptacji pałacu przekształcić go do roku 2010 w luksusowy hotel a 3 hektarowy park, po uporządkowaniu miał służyć miejscowej ludności jako miejsce rekreacyjno wypoczynkowe.
Dziś popadający w ruinę pałac jest niedostępny.

V. Ciekawostki

    Spacerując po niedużym cmentarzu otaczającym kościół M.B.Bolesnej w Strudze, po stronie wschodniej możemy dopatrzyć się grobów z nazwiskami Kraszewskich i Pruszyńskich. Okazuje się, że jest to rodzina spokrewniona z naszym znanym literatem Józefem Ignacym Kraszewskim.
    Klan Kraszewskich o rozległych koligacjach, wywodzący się z Mazowsza, ale osiadły w Poznańskiem i na Mazowszu, spokrewniony był przez małżeństwa z Sułkowskimi i Woroniczami.
Rodzice Józefa Ignacego Kraszewskiego, Jan Kraszewski i Zofia z Malskich mieszkali we wsi Dołhe koło Prużan na Grodzieńszczyźnie, lecz w czasie wojen napoleońskich schronili się do Warszawy, gdzie 28 lipca 1812 przyszedł na świat Józef Ignacy.
Józef Ignacy Kraszewski miał młodsze rodzeństwo w osobach: siostrę Joannę (zmarła w 1864), brata Lucjana (1820-1892), siostrę Annę (zmarła w 1859 r) oraz brata Kajetana (1827-1896).
Brat Kajetan Kraszewski, autor szeregu opowiadań i opowieści, po śmierci dziadków i rodziców, został właścicielem Romanowa, dziedzicznej wsi rodziny Malskich. W Romanowie od roku 1847 mieszkali aż do śmierci rodzice Józefa Ignacego Kraszewskiego, wraz z synem Kajetanem. Dołhe przejął brat Józefa Ignacego i Kajetana, Lucjan.
Kajetan Kraszewski, najmłodszy brat Józefa Ignacego interesował się muzyką, pisał też dramaty, ale główną jego pasją była astronomia. W Romanowie zbudował obserwatorium astronomiczne i współpracował z obserwatorium warszawskim.
Synem Kajetana Kraszewskiego był Bogusław Kraszewski ożeniony z Jadwigą. Z tego małżeństwa pochodzą: córka Maria Kraszewska urodzona 21 grudnia 1906 roku oraz syn Mieczysław A. Kraszewski urodzony w Dołhe 2 sierpnia 1900 roku.
Maria Kraszewska wyszła za mąż za Karola Ursyna Pruszyńskiego, rotmistrza 29 Pułku Ułanów Wielkopolskich. Z tego małżeństwa pochodzi syn Pruszyński Zbigniew urodzony 16 lipca 1937 roku. W czasie zawieruchy II wojny światowej, mąż Marii Pruszyńskiej z Kraszewskich, rotmistrz Karol Ursyn Pruszyński został uwięziony przez Rosjan i rozstrzelany 1940 r Starobielsku. Maria Pruszyńska wraz z synem Zbigniewem skazana została na wygnanie na Sybir. Przeżyli ten straszny okres i po wojnie dzięki niezwykłemu biegowi wydarzeń udało się jej wydostać z tego koszmaru i wrócić do Polski. Towarzyszyła jej opiekunka nazywana jak bohaterka powieści Kraszewskiego - Ulana, oraz syn Zbigniew. Osiedlili się w Strudze. Tu Maria Pruszyńska z Kraszewskich w wieku 70 lat zmarła 29 grudnia 1976 i została pochowana na cmentarzu w Strudze. Zmarła tu również jej opiekunka Ulana i też została pochowana na tutejszym wiejskim cmentarzu. Do Strugi przyjechał również bat Marii Pruszyńskiej z Kraszewskich, Mieczysław A. Kraszewski. Ożenił się Anną z domu Gorska , urodzoną 31 lipca 1906 roku w Wiesbaden. To małżeństwo było bezdzietne. Mieczysław A. Kraszewski zmarł w Strudze 9 października 1969 roku a żona - Anna z Gorskich Kraszewska, zmarła 12 lutego 1983 roku. Oboje pochowani są cmentarzu w Strudze.
Syn Marii Pruszyńskiej z Kraszewskich, Zbigniew Pruszyński ożenił się z Heleną z Totonów, urodzoną 19 marca 1934. Z tego małżeństwa pochodzą dzieci: Pruszyński Piotr urodzony 22 sierpnia 1961w Rzeszowie, obecnie mieszkaniec Wałbrzycha i Mariola Pruszyńska obecnie Pruszyńska Obacz urodzona 31 października 1963 w Wałbrzychu, obecnie mieszkanka Strugi.
Zbigniew Pruszyński, oznaczony Krzyżem Zesłańców Sybiru, zmarł w Strudze 15 lipca 2007 roku i jest pochowany na tutejszym cmentarzu w grobie wspólnym wraz z małżonką Heleną, która zmarła również w Strudze 1 lipca 2000 roku.
Pani Mariola Pruszyńska Obacz, mieszka w Strudze w tym samym domu, gdzie mieszkali Mieczysław Kraszewski oraz Anna z Gorskich Kraszewska.

Genealogia rodu Kraszewskich i Pruszyńskich związanych ze Strugą

Bibliografia:

Studium historyczno-architektoniczne P K S Wrocław w.g opracowania Zofii Bandurskiej
Słownik geografii turystycznej Sudetów tom 10 - Góry Wałbrzyskie- Pogórze Wałbrzyskie - Pogórze Bolkowskie
Historia rodziny Czettritzów z Nowego Dworu - autorstwa Mgr.inż Eufrozyny Piątek.
Katalog ruchomych zabytków sztuki sakralnej w Archidiecezji Wrocławskiej tom II - Ks. dr.Józef Pater
Zabytki architektury Dolnego Śląska - Józef Pilch - Ossolineum 1978
Józef Ignacy Kraszewski - "Listy do rodziny 1820-1863"
Materiały dotyczące rodziny Kraszewskich i Pruszyńskich związanych ze Strugą, zawdzięczam Pani Marioli Pruszyńskiej Obacz oraz Panu Piotrowi Pruszyńskiemu

Parafia otrzymała ten tekst od Pana Tadeusza Kalickiego - Dziękuję.

Z tekstu można swobodnie korzystać.

Bardzo jednak proszę, aby zawsze umieścić w przypisach podziękowanie dla

nieżyjącego już Pana Tadeusza.

x. Zbigniew Bartosiewicz AD 2006
Proboszcz Parafii Rzymsko Katolickiej
pw. Matki Bożej Bolesnej
w Strudze

Niech Będzie Pochwalony Jezus Chrystus!

Wersja 3.0 oddana 15 listopada 2007 roku